Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Podczas tej fazy występują ob- jjawy spełniające kryteria wielkiej depresji. I Jednak większość ludzi stopniowo przecho- dzi do fazy czwartej i zaczyna odbudowywać swoje życie. Osoby takie powoli odzyskują (zdolność reagowania na bodźce ze świata zewnętrznego, słabnie uczucie smutku, po- wraca zaś zapał i bardziej rzeczowe podej- I ście do wyzwań dnia codziennego. Przedstawiony scenariusz przyjęło się [uważać za „normalny" wzorzec. Proces ża- fłoby po utracie bliskiej osoby trwa zazwy- I czaj do roku (Clayton, 1982). Niektórzy lu- dzie grzęzną gdzieś pośrodku tego procesu, jeżeli więc objawy depresji utrzymują się po- nad rok, należy poddać się terapii. Stan ten, który występuje u 10% do 20% osób pogrą- żonych w żałobie, nazywamy często żałobą chroniczną lub przewlekłą (Jacobs, 1993; Middleton i in., 1996). Pomińmy na chwilę te potencjalne kom- plikacje; łatwiej dzięki temu zauważymy, że żałoba pełni również funkcję adaptacyjną (Bowlby, 1980). Brak żałoby w pewnych sy- tuacjach jest niepokojący i wskazuje, że jed- nostka nie w pełni zdaje sobie sprawę ze stra- ty, przynajmniej na płaszczyźnie psychicz- nej. Ludzie, którzy nie są świadomi prze- żywanej żałoby, robią wrażenie zajętych, 326 ZABURZENIA NASTROJU I SAMOBÓJSTWA sprawnych i dobrze zorganizowanych, ale pod tą maską często ukrywa się napięcie, ro- zdrażnienie oraz objawy fizyczne, takie jak bóle głowy i palpitacje serca. Tradycyjnemu spojrzeniu na żałobę jako na proces służący „zerwaniu więzi ze zmar- łym" (SiWerman, Klass, 1996, s. 10) obecnie coraz częściej przeciwstawiają się terapeuci zajmujący się osobami pogrążonymi w żało- bie. Ich obserwacje wskazują, że osoby osie- rocone zachowują więź ze zmarłymi, która z czasem ulega zmianom, ale nie zrywa się wraz z końcem żałoby. Nie możemy traktować żałoby jako stanu psychiczne- go, który przemija, po czym chory powraca do zdrowia. Chociaż intensywność uczuć maleje [...] to jednak po- mysł, że można określić moment zakończenia żałoby, czyli chwili, kiedy dobiega ona końca, nie jest zgodny z tym, co zaobserwowaliśmy [...] Proces żałoby nie jest tak nieodwracalny jak śmierć [...] jego częścią składo- wą jest zachowana więź ze zmarłym - i właśnie ta więź może stać się później zdrowym elementem, pozwalają- cym odbudować życie tych, którzy dziś opłakują zmar- łego (Silverman, Klass, 1996, s. 18-22). INNE NORMALNE WAHANIA NASTROJU Nie tylko oczywista strata, ale i wiele innych sytuacji może wywołać uczucie depresji. Jak się przekonamy, niektórzy ludzie są na nią szczególnie podatni. Często obserwujemy, że doktoranci wpadają w depresję po zdaniu końcowych egzaminów. Inne przypadki tej „depresji sukcesu" zauważamy u polityków po trudnej kampanii wyborczej, wziętych pi- sarzy i popularnych aktorów. Mimo że lata studenckie uważa się za lata beztroski i ni- czym nieskrępowanego rozwoju, objawy ła- godnej lub głębokiej depresji nie należą u studentów do rzadkos'ci. Niekiedy sympto- my te mieszczą się w granicach normy, ale zdarzają się również bardzo poważne przy- padki, wymagające leczenia szpitalnego, którymi zajmiemy się później. Chociaż z reguły narodziny dziecka sta-1 nowią szczęśliwe wydarzenie, to jednak j czasem obserwujemy depresje poporodo we u matek, a nawet u ojców. Do niedaw uważano, że depresja poporodowa je; względnie powszechną odmianą kliniczn^ depresji (to znaczy zachowania odbiegają! cego od normy). Wyniki przeprowadzonycl badań sugerują jednak, że niektóre uczucid depresyjne w okresie poporodowym mieszj czą się w granicach normalnych nastroju (O'Hara i in., 1990; 1991). Ok je się, że wielka depresja nie pojawia si| częs'ciej u kobiet w okresie poporodowy niż u kobiet w tym samym wieku i o tym s mym statusie społeczno-ekonomicznyi| które nie urodziły dziecka (Hobfoll i in 1995; O'Hara i in., 1990; 1991). Tak wiej mimo że „chandry" poporodowe są i częste, nie da się obronić powszechne| niegdyś mniemania, że kobiety w okn poporodowym są szczególnie narażonej głęboką depresję. Depresje poporodow najłatwiej wytłumaczyć jako zaburzeni! przystosowania, ponieważ są względnie ła- godne i nie trwają zbyt długo (Brems,19 Whiffen, 1992). Zmiany hormonalne mogą odgrywa| pewną rolę w smutku czy depresji po \ dzie, chociaż brak na to niezbitych i wodów (Brems, 1995; O'Hara i in., Oczywiste jest, że czynniki psychicznej nież mają znaczenie. Smutek lub depresj poporodowa może się pojawić u kobietp bawionych oparcia społecznego i (lub) n jących trudności z przystosowaniem sięf] zmiany roli oraz do nowej tożsamości. 1 rza się również, że młoda matka czuje siej prostu zaskoczona i przytłoczona niem, jakim jest opieka nad dzieckiem,!! ograniczeniem niezależności, co bywaj czej źródłem depresji niż radości. Wrt kobieta może mieć osobistą lub rodzinną| storię depresji, co powoduje podwyższf wrażliwości na stres porodowy (Bn 1995). PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ 327 1 ii ŁAGODNE I UMIARKOWANE ZABURZENIA DEPRESYJNE Wyznaczenie momentu, w którym wahania nastroju stają się rozpoznawalne jako zabu- rzenia nastroju, jest sprawą oceny klinicznej, której kryteria są niestety nieprecyzyjne, co powoduje, że nie ma co do nich zgodnos'ci wśród lekarzy. Chociaż głębokie zaburzenia nastroju w sposób oczywisty odbiegają od normy, istnieje jednak „szara strefa", w któ- rej różnica między normalnym i nienormal- nym jest trudna do określenia. DSM-IV zawiera dwie główne kategorie depresji o łagodnym lub umiarkowanym na- sileniu: dystymię oraz zaburzenie przystoso- wania z obniżeniem nastroju. Obie omówi- my obecnie w osobnych podrozdziałach. DYSTYMIA Rozpoznanie dystymii uzasadnia stale ob- niżony nastrój, utrzymujący się przez wię- kszość dni w ciągu nie mniej niż dwóch lat. Dodatkowo u dystymików w fazie depresji występują przynajmniej dwa z sześciu ob- jawów: (1) brak apetytu lub nadmierne łak- nienie, (2) zakłócenia snu, (3) niski poziom energii, (4) niskie poczucie własnej warto- ści, (5) trudności z koncentracją lub podej- mowaniem decyzji i (6) poczucie bezna- dziejności. Oznacza to, że rozpoznać dysty- mię można dopiero po dwóch latach prawie bezustannie trwającej umiarkowanej depre- sji (rok w przypadku dzieci i młodzieży), jeśli nie występują przy tym objawy psy- chotyczne (brak kontaktu z rzeczywisto- ścią). Dystymia trwa przeciętnie 5 lat, ale bywa, że ciągnie się 20 lat lub dłużej (Ke- ller i in., 1997)

Tematy

  • ZgĹ‚Ä™bianie indiaĹ„skiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego gĹ‚owa.
  • We wszystkich literackich kompozycjach wymaga si zatem, by pisarz posiadaB jaki[ plan lub cel; i chocia| porywy my[li mog go od niego odciga, jak na przykBad w odzie, lub ka| go nagle porzuca, jak w li[cie czy eseju, to przynajmniej na pocztku pisania, je[li nie w caBo[ci dzieBa, musi mu przy[wieca jaki[ cel lub zamiar
  • 2/ I je[li zamierzaBby zrobi to samo z Shirin-Gol, kiedy ona doro[nie, mo|e sobie oszczdzi caBego zachodu, bo ona nie chce harowa przy synach - sami blizniacy przysparzali jej wystarczajco wiele trosk i obowizków - ani nie chce cierpie, w razie gdyby Allah zdecydowaB si uczyni z jej dzieci shahid
  • Suwerenność struktury dzieła względem struktury rzeczywistości, z jakiej się cegły dla budowy dzieła wyszarpnęło, jest tezą do udowodnienia, a nie przysięga do...
  • Jedynie bowiem przez przydział bogatej prowincji, przez jej eksploatację mogli spłacić długi zaciągnięte celem uzyskania sum potrzebnych na kupienie głosów przy wyborach,...
  • i „orny" nie tworzą przysłówków i nie odpowiadają ecyzm został spleciony z trudną metaforą: „gwiezdnie" :iemia, przy czym czasownik „pojąć" gra - jak często nością: „pojąć"...
  • Już przy pierwszym, wstępnym omawianiu zadań kompanii Pług oświadczył: - Ustaliłem w Kedywie, że kompania nasza będzie używana wyłącznie do akcji na gestapo i SS...
  • Jednak po upływie długiego czasu, kiedy szansę obu zapaśników nadal były równe i oczekiwanie na jakąś nagłą zmianę w układzie sił nie przynosiło wyniku, tu i ówdzie dawały...
  • Przy sześćdziesiątym piątym okrążeniu ustalił rekord tego wyścigu, dystansując współzawodników o całe jedno okrążenie z szybkością dziewięćdziesiąt siedem i...
  • Gdyby maszyny te przybyły do Singapuru przed dwoma miesiącami, a chociażby przed miesiącem, może zdołałyby wpłynąć na przebieg walk powietrznych...
  • Ponieważ leżałem na koi zwrócony stopami ku rufie, przy każdym takim zawahaniu moja głowa wbijała się mocniej w poduszkę, co wcale nie sprawiało mi przyjemności, jako że ta...
    •