Ale wszyscy inni eksperci w Stanach Zjednoczonych byli przeciwko niemu...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Nie m�g� ich przekona�. Je�li ma si� przekona� grup� ludzi, kt�rzy nie s� wprost zainteresowani w rozwi�zaniu problemu, nigdy tego nie osi�gnie si�. To jest prawd� r�wnie� w nieekonomicznych problemach. Byli malarze, poeci, pisarze, kompozytorzy, kt�rzy skar�yli si�, �e publiczno�� nie uznaje ich prac i powoduje tym ich ub�stwo. Publiczno�� mog�a mie� s�ab� ocen�, ale gdy ci arty�ci orzekli �e: "Rz�d powinien wspomaga� wielkich ludzi artyst�w, malarzy, i pisarzy," bardzo mylili si� w rozwi�zaniu tego problemu. Komu powinien rz�d zawierzy� obowi�zek decydowania czy ten nowy przybysz jest naprawd� wielkim malarzem lub nie? Musia�by polega� na os�dzie krytyk�w, i profesor�w historii sztuki, kt�rzy zawsze patrz� wstecz w przesz�o��, i jak dotychczas, bardzo rzadko okazali zdolno�� odkrycia nowego talentu. Taka jest wielka r�nica mi�dzy systemem "planowania" a systemem w kt�rym ka�dy mo�e planowa� i dzia�a� dla siebie. Jest prawda, ma si� rozumie�, �e wielcy malarze i wielcy pisarze cz�sto musieli znosi� wielki niedostatek. Oni mogli osi�gn�� powodzenie w ich dzia�aniach artystycznych, ale nie zawsze w wynagrodzeniu pieni�nym. Von Gogh by� na pewno wielkim artyst� malarzem. Musia� cierpie� nie do zniesienia ub�stwo i, w ko�cu, kiedy mia� trzydzie�ci siedem lat pope�ni� samob�jstwo. W ca�ym swoim �yciu sprzeda� tylko jeden obraz, i kupcem by� jego kuzyn. Opr�cz tej jednej sprzeda�y, �y� z pieni�dzy swojego brata, kt�ry nie by� artyst� ani malarzem. Ale brat Van Gogh'a rozumia� potrzeby malarza. Dzisiaj nie mo�na kupi� Van Gogh'a obrazu za mniej ni� sto lub dwie�cie tysi�cy dolar�w. W socjalistycznym systemie los Van Gogh'a m�g�by by� r�ny. Pewien urz�dnik rz�dowy by�by zapyta� pewnych dobrze znanych malarzy - kt�rych Van Gogh na pewno nie uwa�a�by za artyst�w ca�kowicie - czy ten m�ody cz�owiek, p� lub ca�kowicie pomylony na umy�le jest rzeczywi�cie malarzem wartym popierania go. I oni bez w�tpienia byliby odpowiedzieli: "Nie, on nie jest malarzem; on nie jest artyst�; on jest pewnym cz�owiekiem, kt�ry marnuje farby;" i oni byliby go wys�ali do mleczarni lub do domu umys�owo chorych. Zatem ca�y ten entuzjazm dla socjalizmu przez wschodz�c� generacj� malarzy, poet�w, muzyk�w, dziennikarzy, aktor�w, jest oparty na mrzonce. Wspominam to, poniewa� te grupy s� najbardziej fanatycznymi poplecznikami socjalistycznej idei. Je�li chodzi o wyb�r mi�dzy socjalizmem a kapitalizmem jako ekonomicznym systemem, problem jest nieco inny. Autorzy socjalizmu nigdy nie podejrzewali, �e nowoczesny przemys�, i ca�a operacja nowoczesnych przedsi�biorstw s� oparte na kalkulacjach. In�ynierowie, bynajmniej nie s� jedynymi, kt�rzy planuj� na podstawie kalkulacji, przedsi�biorcy musz� tak�e to robi�. I przedsi�biorc�w kalkulacje s� wszystkie oparte na fakcie, �e w rynkowej ekonomii, ceny wyra�one w pieni�dzach za towary informuj� nie tylko konsumenta, one r�wnie� dostarczaj� �ywotne informacje dla przedsi�biorcy o czynnikach produkcji. G��wn� funkcj� rynku jest nie tylko ustalenie kosztu ostatniej cz�ci procesu produkcji i przekazanie produkt�w do r�k konsument�w, ale koszt czynnik�w prowadz�cych do nich. Ca�y rynkowy system jest zwi�zany faktem, �e istnieje pami�ciowa kalkulacja podzia�u pracy mi�dzy r�nymi przedsi�biorcami, kt�rzy wsp�ubiegaj� si� mi�dzy sob� oferuj�c ceny za sk�adowe czynniki produkcji - surowce, maszyny, instrumenty - i za ludzkie czynniki produkcji: stawki p�ac robotnik�w. Ten rodzaj kalkulacji przez przedsi�biorc� nie mo�e by� dokonany przy nieobecno�ci cen dostarczonych przez rynek. W tym samym momencie gdy zniesie si� rynek - co socjali�ci chc� zrobi� - uczyni si�, wobec braku cen rynkowych, nieu�yteczne wszystkie obliczenia i kalkulacje in�ynier�w i technolog�w; technolodzy mog� dostarczy� wielk� ilo�� projekt�w; kt�re z punktu widzenia naturalnej wiedzy, s� zar�wno mo�liwe do wykonania, ale potrzebne s� przedsi�biorcy kalkulacje, oparte na cenach rynku, dla wyja�nienia, kt�ry z tych projekt�w jest najkorzystniejszy z punktu widzenia ekonomii. Problem, kt�rym tutaj zajmuj� si� jest fundamentalnym zagadnieniem kapitalistycznej ekonomicznej kalkulacji jako przeciwstawny socjalizmowi. Faktem jest, �e ekonomiczne kalkulacje, i zatem wszystkie technologiczne planowania s� mo�liwe tylko je�li istniej� ceny wyra�one w pieni�dzach, nie tylko dla konsumpcyjnych produkt�w, ale i tak�e dla czynnik�w produkcji. To znaczy, �e musi istnie� rynek dla wszystkich surowc�w, dla wszystkich na wp�-wyko�czonych wyrob�w, dla wszystkich narz�dzi i maszyn, i wszelkiego rodzaju ludzkiej pracy i ludzkich us�ug. Kiedy ten fakt odkryto, socjali�ci nie wiedzieli jak zareagowa�. Przez 150 lat oni m�wili: "Wszelkie z�o w �wiecie by�o spowodowane faktem istnienia rynku i cen rynkowych. Chcemy obali� rynek i z nim, ma si� rozumie�, ekonomi� rynku i zast�pi� go przez system bez cen i bez rynku." Chcieli obali� co Marx nazywa� "charakter artyku�u" towar�w i pracy. Kiedy spotkali si� z tym nowym problemem, autorzy socjalizmu, nie maj�c odpowiedzi, ostatecznie rzekli: "My nie obalimy rynku ca�kowicie; b�dziemy udawali �e rynek istnieje; b�dziemy bawi� si� w rynek, jak dzieci bawi� si� w szko��." Ale ka�dy wie, �e kiedy dzieci bawi� si� w szko��, nie ucz� si� niczego. To jest tylko �wiczenie, zabawa, i mo�na "bawi� si�" na wiele sposob�w. To jest bardzo trudny i skomplikowany problem i w celu om�wienia go w ca�o�ci potrzeba du�o wi�cej czasu

Ale wszyscy inni eksperci w Stanach Zjednoczonych byli przeciwko niemu...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy