Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Jednocze[nie nie odrzucaB pozytywnej roli, jak do nowego |ycia mog wnie[ rewolucyjne wynalazki techniczne, zmieniajce sposób |ycia wielkich mas spoBecznych. Maszyna sBoneczna WoBodymyra Wynnyczenki na tle literackiej utopii 97 6. Motyw budowy  nowego wspaniaBego [wiata" Z innej perspektywy patrzc, zagadnieniem wa|niejszym ni| historia cudownego wynalazku jest podejmowana przez wielu pisarzy, którzy w Europie Wschodniej i Zrodkowej zetknli si z rewolucj i totalitaryzmem, kwestia nieuniknionej i dramatycznej w skutkach przebudowy struktury spoBecznej. Na ten problem powie[ utopijna XX wieku, przede wszystkim antyutopia, byBa bardzo uczulona i w zasadzie trudno znalez wa|ny utwór, w którym brak choby przyczynków do dyskusji na temat tak zwanej in|ynierii spoBecznej. Wedle krytyki ukraiDskiej z lat 30. powie[ Wynnyczenki byBa oskar|eniem kapitalistycznego [wiata, rzdzcych nim oligarchii, a tak|e potwierdzeniem niemo|liwo[ci przebudowy zachodniego spoBeczeDstwa. W istocie powie[ jest bardziej zBo|ona w tym sensie, i| pisarz, demaskujc [wiat kapitalizmu, nie zamyka oczu na dramatyczne, a niekiedy wrcz tragiczne skutki przebudowy spoBecznej dokonywanej przez bolszewików. Unika akcentów bezpo[redniej polemiki, lecz nie odkBada problemu. Podchodzi do niego inaczej, Bagodniej, jakby chciaB zachowa pewne zBudzenia co do warto[ci rewolucji i jej nieodkBadalno-[ci. Tych zBudzeD, które miaB Wynnyczenko, do pewnego stopnia akceptujc rewolucj proletariack i zwizane z ni kataklizmy spoBeczne, nie podzielaB ani S. {eromski, twórca utopijnej wizji  szklanych domów", ani KareB Czapek, ani tym bardziej konsekwentny katastrofista S. I. Witkiewicz. Wydaje si, i| A. Lange, M. Smolarski oraz W. Niemi-rowicz-Danczenko, których utwory stanowi najbli|szy tematyczny kontekst powie[ci ukraiDskiej, tak|e nie mogliby zgodzi si z rewolucyjnym antyokcydentalizmem Wynnyczenki i jego dwuznacznym przekonaniem o zbawczej mocy  sBonecznego chleba". Ów chleb jest przecie| pokarmem rodzcym si poza sprzeczno[ciami produkcji i stanu posiadania, a jednocze[nie zawiera w sobie degradujc siB, której ulega wikszo[ konsumentów, czyli spoBeczeDstwo rewolucyjne. Maszyna sBoneczna przedstawia upadek inwencji spoBecznej i technicznej, poniewa| ka|dy otrzymuje mo|liwo[ przetrwania, niezale|nie od zdolno[ci, pochodzenia, warunków fizycznych. Likwiduje prac jako towar, jako |e  sBonecznego chleba" nie mo|na kupi ani sprzeda. Otrzymuje si go wyBcznie po wBasnorcznym wykonaniu i wyBcznie dla siebie. Maszyna daje równo[ polegajc na tym, |e wraz z upadkiem pienidza i wBasno[ci trac sens wBadza, prawa, paDstwa, instytucje. Darmowy chleb demoralizuje, powoduje apati, a samolikwidacja 98 BOGUSAAW BAKUAA handlu i pienidza ostatecznie pogr|a paDstwo w stagnacji. Otrzymawszy od spoBeczeDstwa  maszyn" i jej niemal darmowy produkt czBowiek przestaje by czBonkiem spoBeczeDstwa, poniewa| ani wzi od niego, ani da cokolwiek ju| nie mo|e, a tak|e nie chce. Wolno[ osobista przeistacza si w anarchi. Nastpuje upadek idei spoBeczeDstwa obywatelskiego i paDstwa

Tematy

  • ZgĹ‚Ä™bianie indiaĹ„skiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego gĹ‚owa.
  • Przed sobą na wysokości kolan miał niski stolik, na którym stał przezroczysty kubek, dzban z wodą i przezroczysty talerz pełen małych, białych, gąbczastych sześcianów o...
  • Nic się nie zmieniło, przed sobą miał coraz ciemniejszą ścianę niecki, gdzieś wyżej, za brzegiem tej cholernej tafli błyszczał Salar, a on sam wisiał trzy, trzy i pół mita nad...
  • 66 I będzie żywot twój jakoby zawieszony przed tobą, i będziesz się lękał w nocy i we dnie, i nie będziesz pewien żywota twego...
  • - Prawdą jest to, co przed chwilą wyszło na jaw! Wszystko przez ciebie, bo trzeba cię zmuszać do uczciwości! Kłamiesz zawsze, gdy tylko może ci to ujść na sucho! Trzeba cię...
  • Lecz coraz gęstsze ludzi mrowie i przed wystawami przystają, na nie spoglądają, a jak od jednej wystawy odchodzą, to zaraz do drugiej podchodzą, i dopiroż każden a to na Krawaty...
  • Szkoda więc było za- chodu, a zresztą marynarze mieli sporo roboty przed zawinięciem do portu i nie mieli zamiaru spełniać nadmiernych wymagań kapryśnych podróżnych i...
  • Gdyby maszyny te przybyły do Singapuru przed dwoma miesiącami, a chociażby przed miesiącem, może zdołałyby wpłynąć na przebieg walk powietrznych...
  • ĹšlubujÄ™, ĹĽe bÄ™dÄ™ pilnowaĹ‚ siÄ™ przed wszelkimi pokusami tego Ĺ›wiata, czy to pokusami powodzenia czy nÄ™dzy, aby nie odwrĂłciĹ‚y mojego serca od Ciebie...
  • Śledziłem jego twarz, jak gdybym śledził niebo ciemniejące przed uderzeniem piorunu, gdy mierzchnie stopniowo, nieuchwytnie, a mrok pogłębia się tajemniczo wśród ciszy...
  • Kiedy opowiadała o tym Danowi, widziała siebie, małą dziewczynkę w biało--niebieskim pokoju, na wąskim dziecinnym łóżeczku, które przed laty należało do Romany...