Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.
Przykryte chustkami klatki ustawiano na
placu. Śpiew służy samcom do oznaczania
granic terytoriów i dlatego każdy z nich próbo-
wał być głośniejszy od rywala. Gdy konkurują-
ce ze sobą samce przysuwano coraz bliżej
244
siebie, ptaki kolejno milkły. Zwycięzcą
ogłaszano tego, który ostatni skończył
śpiewać. Gdy las pokrywa się świeżą zielenią,
wszystkie zięby na danym terenie zaczynają
nieomal jednocześnie budowę gniazd. Budują
je tylko samice. Gniazdo zięby to kunsztowne
dzieło: ścianka zewnętrzna koszyczka uwita
jest z porostów i mchu, więc gniazdo zlewa
się z otoczeniem. W środku jest starannie
wyłożone piórkami i włosiem. Niekiedy można
obserwować ziębę, gdy buduje gniazdo na
bezlistnym jeszcze drzewie - widać wtedy, jak
wije je dziobem, ugniata piersią i udeptuje
nogami. Zagadką pozostanie, jak za pomocą
tak skromnych środków może powstać tak mi-
sternie skonstruowane gniazdo. W pobliżu wy-
sypiska śmieci samice budują czasami gniaz-
da ze strzępów papieru i wykładają je włók-
nem szklanym. Najbliższy deszcz moczy
papier, a włókno szklane kaleczy nagie pisk-
lęta. Wykorzystywanie materiałów z najbliż-
szego sąsiedztwa, które sprawdza się w lesie,
przy wysypisku śmieci staje się niebezpiecz-
ne. Jaja zięb mają delikatny rysunek z jakby
wypalonych plamek lekko obwiedzionych. Sa-
mica wysiaduje je w zasadzie sama, samiec
zmienia ją na bardzo krótko. Jest regułą, że
samce tym mniej uczestniczą w wysiady-
waniu, im bardziej różnią się upierzeniem od
samic. Gdy obie płci wyglądają podobnie,
dzielą wysiadywanie między siebie; ale i od
tej reguły bywają wyjątki, choćby u sów i pta-
ków drapieżnych. Zięby wyprowadzają dwa
lęgi, od kwietnia do czerwca. W zniesieniu jest
4-5 jaj, wysiadywanie trwa 11-13 dni, młode
pozostają w gnieździe 13-14 dni. Wiele lęgów
wczesnowiosennych ginie, ponieważ rzadkie
liście nie dają dobrego schronienia.
Pożywienie: Zięba jest ziarnojadem, co ozna-
cza, że przynajmniej w zimie odżywia się głó-
wnie nasionami, które wyłuskuje krótkim, sil-
nym dziobem. Młode są jednak karmione owa-
dami, gdyż w okresie wzrostu potrzebują po-
karmu wysokobiałkowego, jak większość pta-
ków śpiewających odżywiających się później
ziarnem.
Szczygieł (Carduelis carduelis)
Wygląd: Doroste
ptaki obu ptci można
rozpoznać po czar-
no-biato-czerwonym
upierzeniu gtowy
i widocznych w cza-
sie lotu żółtych pa-
sach na skrzydłach.
U samic czerwone plamy wokół dzioba są
mniejsze niż u samca i ledwie sięgają oka.
U młodych do jesiennego pierzenia brak czer-
wonego koloru na głowie, ale żółte lusterka na
skrzydłach są już widoczne. Podobne do mło-
dych dzwońców, ale bez żółtych boków ogona
i są smuklejsze. Długość ciała 12 cm.
Środowisko: Jasne lasy, sady, przedmieścia,
parki, cmentarze. Poza okresem lęgowym żyją
też na ugorach, nieużytkach z chwastami, głó-
wnie z ostami, ale w pobliżu zawsze muszą
rosnąć drzewa.
Lęgi: Samce zaczynają śpiewać już w lutym,
jeszcze w zimowych stadach. Śpiew jest świe-
rgotliwy, z krótkimi przerwami, zawiera często
wabiące „sygelit szczyglik". Wraz z począ-
tkiem kwietnia stada rozpadają się i ptaki two-
rzą pary. Na pograniczu terytoriów lęgowych
z rzadka toczone są gwałtowne walki z sąsia-
dami. Dopiero po około czterotygodniowym
„narzeczeństwie", gdy liście na drzewach do-
brze się rozwiną, zaczyna się okres lęgowy.
Gniazda są dobrze ukryte i rzadko budowane
niżej niż 4 m nad ziemią, na drzewach liścias-
tych lub iglastych, zwykle na końcu bocznej
gałęzi drzewa. Wydaje się, że ptaki szukają
towarzystwa człowieka, w południowej Eu-
ropie chętnie gnieżdżą się na polach kempin-
gowych, bo rzeczywiście nie grozi im tam
niebezpieczeństwo ze strony innych zwierząt.
Samica buduje misterne gniazdo w ciągu
10-12 dni. Do parzenia się dochodzi często
w na wpół ukończonym gnieździe przy dźwię-
kach głośnego świergotu. Wysiadująca jaja
samica jest karmiona przez samca z wola.
W środkowej i południowej Europie szczygły
wyprowadzają 2 lęgi w roku, od maja do lipca,
na północy tylko jeden. W zniesieniu zwykle
5 jaj, wysiadywanie trwa 12-13 dni. Pisklęta
otrzymują do jedzenia w pierwszym tygodniu
przeważnie owady, potem także na wpół doj-
246
rzałe nasiona przynoszone przez rodziców
w wolu