FEUDALIZACJA STOSUNKbW SPO�ECZNYCH Podb�j rzymskiej Galii, gdzie od dawna istnia�a prywatna w�a sno�� rodk�w produkcji i klasowy podzia� spo�ecze�stwa,...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Ju� w V w., w okresie jednocze nia si� Frank�w w jeden ponadplemienny zwi�zek, byli oni spo�ecze� stwem zr�nicowanym pod wzgl�dem maj�tkowym i socjalnym. Hie rarchiczno�� ta przebija wyra�nie z przepis�w zachowanego prawa zwy czajowego Frank�w salickich z V w., kt�re np. wysoko�� kar za zab�j stwo czy poranienie ustala�o w zale�no�ci od pozycji spo�ecznej poszko dowanego. Je�li np. za zabicie zwyk�ego �miertelnika p�aci�o si� 200 solid�w, to w wypadku woja kr�lewskiego lub jego urz�dnika wergeld, czyli okup, by� trzykrotnie wy�szy. Przemiany, kt�re doprowadzi�y do tego rodzaju nier�wno�ci praw nych, os�abi�y jedn� z podstawowych sp�jni spo�ecznych w poprzed nich epokach, jak� stanowi�y zwi�zki pokrewie�stwa. Traci�y one swoje znaczenie i ust�powa�y miejsca innym elementom decyduj�cym o zbiorowym osadnictwie i wzajemnych interesach mieszka�c�w. Tym czynnikiem, kt�ry ich teraz przede wszystkim ��czy�, stawa�a si� wsp�l nie zdobyta i zaj�ta pod upraw� ziemia oraz stosunki s�siedztwa. Dla tego te� ten rodzaj organizacji spo�ecznej otrzyma� w nauce nazw� wsp�lnoty terytorialnej, wyst�puj�cej u German�w pod mianem marki. Wsp�lnota terytorialna rozwini�ta z ustroju rodowego zachowa�a przez d�ugi czas wiele tradycji i przekaza�a je z kolei formacji wczesno feudalnej. Mieszka�c�w marki ��czy�a wi�c nadal wi� s�siedzkiej po mocy wzajemnej, obowi�zek zbiorowej obrony przed napa�ci� z zew n�trz, solidarno�� w �ciganiu sprawc�w przest�pstw dokonanych wobec wsp�lnoty oraz wsp�odpowiedzialno�� za przewinienia w�asnych cz�on k�w, je�li ci z jakich� wzgl�d�w nie mogli by� osobi�cie ukarani. Ty pow� wreszcie dla marki cech� w pocz�tkowym okresie jej formowania si� by�a, jak w ustroju rodowym, wsp�lna w�asno�� ziemi. T� zasadnicz� nowo�ci� w dziedzinie gospodarczej, kt�ra pojawia si� na etapie wsp�lnoty terytorialnej, by�o usamodzielnianie si� po szczeg�lnych rodzin w zakresie produkcji rolnej i przechodzenie do go spodarki indywidualnej. By�o to nast�pstwem og�lnego post�pu we 53 wszystkich dziedzinach dzia�alno�ci osadnik�w frankijskich, jaki doko na� si� wskutek ich zetkni�cia si� na terenie Galii z wysok� cywilizacj� rzymsk�. Indywidualny producent m�g� w zwi�zku z tym coraz bardziej liczy� na w�asne si�y w zaspokajaniu swych potrzeb �yciowych, a nawet na gromadzenie pewnych rezerw �rodk�w utrzymania. Dobrodziejstwa tego post�pu nie dla wszystkich jednak mieszka� c�w marki by�y jednakowe. Start bowiem owych emancypuj�cych si� gospodarstw nie by� r�wny. Rodziny wp�ywowsze i bogatsze, skupione przy potomkach dawnych naczelnik�w rodowych i wodzach plemien nych, otrzymywa�y, jak wiemy ju� z Tacyta, wi�ksze i lepsze kawa�ki ziemi pod upraw� ni� reszta wsp�mieszka�c�w. W �lad za tym sz�y i r�nice warto�ci efekt�w produkcyjnych indywidualizuj�cych si� go spodarstw. Dysproporcje te powi�ksza� jeszcze fakt, �e zamo�niejsze rodziny, stanowi�ce starszyzn� rodowo-plemienn�, mia�y do dyspozycji nie tylko lepszy inwentarz gospodarczy, lecz tak�e pewn� liczb� nie wolnik�w obcych i rodzimego pochodzenia, kt�rych wykorzystywano jako darmow� si�� robocz�. Te w�a�nie uprzywilejowane elementy spo �eczne najwcze�niej i najbardziej intensywnie d��y�y do wy�amania si� ze wsp�lnoty i przekszta�cenia u�ytkowanej ziemi we w�asno�� prywat n�. Tego rodzaju tendencje znalaz�y odbicie w prawie salickim zar�w no w jego postanowieniach zezwalaj�cych na wyst�pienie ze wsp�lnoty rodowej, jak i we wzmiankach o naruszaniu prawa w�asno�ci ziemi i byd�a. Chodzi�o tu o ziemi� orn�, lasy bowiem, ��ki, pastwiska i wody pozosta�y przez d�ugi jeszcze czas w�asno�ci� wsp�ln� ca�ej marki. Prywatna w�asno�� ziemi u Frank�w by�a od pocz�tku silnie zr�ni cowana pod wzgl�dem wielko�ci. Najpierw przewa�a�a zdecydowanie drobna w�asno�� wolnych cz�onk�w wsp�lnot s�siedzkich. Ale obok nich zacz�y powstawa� wielkie fortuny, skupione w r�kach os�b du chownych i �wieckich. W�r�d tych ostatnich na pierwsze miejsce wysu n�a si� w�asno�� kr�lewska, w kt�rej sk�ad wesz�y nie tylko prywatne posiad�o�ci rodu panuj�cego, lecz tak�e po podboju Galii tamtejsze ce sarskie domeny, wielkie obszary nie zagospodarowane, a tak�e dobra skonfiskowane latyfundystom rzymskim i politycznym przeciwnikom, dzia�aj�cym w�r�d wcielonych do pa�stwa frankijskiego plemion ger ma�skich. Powsta�e w ten spos�b ogromne kompleksy d�br kr�lews kich nie mia�y jednak charakteru trwa�ego. Wskutek darowizn i bene ficj�w uleg�y one z biegiem czasu tak znacznemu uszczupleniu, �e ma j�tek kr�lewski przesta� by� czynnikiem wyr�niaj�cym panuj�cego spo�r�d innych w�a�cicieli duchownych i �wieckich. W sta�ym rozwoju znajdowa�y si� natomiast wielkie dobra prywat ne. Cz�� ich w�a�cicieli to frankijscy potomkowie dawnej arystokracji rodowo-plemiennej, kt�ra wzi�a udzia� w konfiskacie ziemi latyfundy st�w rzymskich w Galii i pomna�a�a tym sposobem stan swego posiada nia wyniesiony z rozpadu rodowej, a potem s�siedzkiej wsp�lnoty ma j�tkowej. By�a to jednak grupa stosunkowo nieliczna, poniewa� prze trzebi�y j� wojny. Jej miejsce zaj�a nowa warstwa wielkich w�a�cicieli ziemskich, rekrutuj�cych si� z urz�dnik�w kr�lewskich i zawodo vego 54 wojska. By�y to podstawowe filary organizacji pa�stwowej, podporz�d kowane bezpo�rednio w�adzy kr�la i utrzymywane na jego koszt. Pr�by przerzucenia zwi�zanych z tym ci�ar�w na og� ludno�ci napotka�y op�r frankijskich mas ludowych, kt�re tego rodzaju wymagania trakto wa�y jako zamach na swe dawne prawa

FEUDALIZACJA STOSUNKbW SPO�ECZNYCH Podb�j rzymskiej Galii, gdzie od dawna istnia�a prywatna w�a sno�� �rodk�w produkcji i klasowy podzia� spo�ecze�stwa,...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy

FEUDALIZACJA STOSUNKbW SPO�ECZNYCH Podb�j rzymskiej Galii, gdzie od dawna istnia�a prywatna w�a sno�� rodk�w produkcji i klasowy podzia� spo�ecze�stwa,...