Wszystkie trzy akty tym si� r�ni�y od wydawanych w innych okresach historycznych, �e odrywa�y zawarte w nich postanowie- nia od okre�lonego konfliktu czy wojny...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Mia�y one wprawdzie swoje konkretne zastosowanie (wojna w�osko-etiopska, hiszpa�ska wojna domowa, wojna japo�sko-chi�ska), ale w istocie rzeczy ustawodawcom chodzi�o o to, aby oddzieli� Stany Zjednoczone swego rodzaju murem od coraz bardziej niebezpiecznego w latach 30. �wiata. W d��eniu tym niekt�rzy politycy ameryka�scy posu- wali si� tak daleko, �e wzorem kongresmana Louisa Ludlowa pragn�li w maksymalnym stopniu ograniczy� zakres w�adzy wyko- nawczej w tych punktach, kt�re dotyczy�y spraw wojny i pokoju. Pozostaj�c pod silnym wra�eniem wydarze� z lat 1935 - 37, zg�osi� on 10 stycznia 1938 r. w Kongresie projekt ustawy wprowadzaj�- cej referendum przed podj�ciem przez rz�d decyzji w sprawie ja- kichkolwiek zbrojnych wyst�pie�. Nie tylko sama tre�� tego pro- jektu, ale tak�e i to, �e tylko stosunkiem g�os�w 209 do 188 zosta� on odrzucony, by�o w tym przypadku znacz�ce. Wydawa�o si�, �e w okresie narastania gro�by konfliktu �wiatowego Amerykanie w sporej swej cz�ci byli zdecydowani wyst�powa� jedynie w roli biernego obserwatora rozgrywaj�cych si� wydarze�. W stosunkowo �atwej, a zarazem trudnej sytuacji znalaz�a si� administracja Roosevelta i prezydent osobi�cie, kiedy we wrze�niu 1939 r. wybuch�a w Europie wojna. Ju� 5 wrze�nia prezydent og�o- si� neutralno��, co uzna� nale�a�o za formalno��, bior�c pod uwa- g� sam� sytuacj�. Ale w niej w�a�nie tkwi� podstawowy problem administracji. Oto po wej�ciu Wielkiej Brytanii i Francji do woj- ny konflikt niemiecko-polski wychodzi� poza ramy starcia w jed- nym z region�w �wiata. Rozpoczyna�a si� de facto wojna �wiato- 367 wa. Obserwuj�c za� wcze�niejsze wydarzenia w Europie (anschluss Austrii, rozbi�r Czechos�owacji w 1938 r., a nast�pnie jej likwida- cj� w marcu 1939 r.), Roosevelt coraz bardziej nabiera� przekona- nia, �e rozpocz�ta 1 wrze�nia 1939 r. wojna musi by� postrzegana w kategoriach ideologicznych, a nie tylko narodowych. W jego opinii w Europie dosz�o do decyduj�cego starcia faszyzmu z de- mokracjami zachodnimi. Bior�c to za� pod uwag� s�dzono, �e z ameryka�skiej perspektywy r�wnie wa�ne by�o uchronienie swoje- go kraju od wojny, co i pa�stw europejskich od zmian ich syste- m�w spo�eczno-politycznych. Dzia�ania podejmowane przez admi- nistracj� w kolejnych miesi�cach s�u�y� mia�y realizacji obu tych cel�w. Ju� w listopadzie 1939 r. uda�o si� prezydentowi - cho� nie bez znacznych opor�w grupy izolacjonistycznie nastawionych cz�on- k�w parlamentu - doprowadzi� do uchwalenia nowego Aktu neu- tralno�ci. Przywraca� on zasad� cash and carry (wprowadzona ak- tem z 1937 r., obowi�zywa�a ty:ko dwa lata), co pozwoli�o alian- tom realizowa� zakupy materia��w wojennych w Stanach Zjedno- czonych. W chwili uchwalenia tej ustawy USA, podobnie jak i in- ne kraje zachodniej p�kuli, otoczone by�y 450-kilometrow� stref� bezpiecze�stwa, ustanowion� 3 pa�dziernika 1939 r. w czasie kon- ferencji ministr�w spraw zagranicznych pa�stw ameryka�skich. Uchwalenie jej mia�o i ten praktyczny skutek, �e znacznie rozsze- rza�o zakres dzia�ania US Navy. Wydarzenia z frontu wojny w Europie: upadek Francji, Belgii i Holandii, spowodowa�y, �e opr�cz przygotowa� wojennych podj�- tych w kraju Stany Zjednoczone powoli zmienia�y tak�e swoj� po- zycj� w uk�adach mi�dzynarodowych. Zdaj�c sobie spraw�, �e od po�owy 1940 r. ci�ar wojny z Niemcami i W�ochami skupi si� na Wielkiej Brytanii, administracja Roosevelta przysta�a na propozy- cj� zg�oszon� przez rz�d brytyjski, by w zamian za odst�pienie przez Angli� baz na Nowej Funlandii, Jamajce, Bermudach, wys- pach Bahama, Trynidadzie i w Gujanie Brytyjskiej Stany Zjedno- czone przekaza�y 50 niszczycieli do eskortowania konwoj�w atlan- tyckich. Uk�ad w tej sprawie oba rz�dy podpisa�y formalnie 3 wrze�nia 1940 r. Miesi�c wcze�niej Kanada (cz�onek Brytyjskiej Wsp�lnoty Narod�w pozostaj�cy w stanie wojny z Niemcami) i USA zawar�y porozumienie o nawi�zaniu wsp�pracy wojskowej. 368 W ramach niej powo�ano organ planowania strategicznego, zwany Sta�� Wsp�ln� Rad� ds. Obrony (Permanent Joint Board on Defen- se). Funkcjonowanie tej instytucji u�atwia�o tak�e koordynacj� brytyjskich i ameryka�skich plan�w zbrojeniowych, sama za� Ka- nada w okresie neutralno�ci Stan�w Zjednoczonych s�u�y�a jako po�rednik w dostawach sprz�tu wojskowego z USA do Wielkiej Brytanii. W ko�cu grudnia 1940 r., w trakcie jednego ze swych "kominko- wych" radiowych spotka� z Amerykanami, Roosevelt og�osi� pro- gram znacznej rozbudowy potencja�u wojennego. Poprzez jego rea- lizacj� USA mia�y sta� si� "Wielkim Arsena�em Demokracji". Zgodnie z t� zapowiedzi� w styczniu nast�pnego roku do Kongre- su wp�yn�a ustawa zwana Lend-Lease BiII, kt�ra wprowadza�a sy- stem kredyt�w na zakup broni w USA przez pa�stwa alianckie. Pomimo opozycji ze strony r�nych ugrupowa� izolacjonistycz- nych - w tym g��wnie Komitetu Ameryka Przede Wszystkim (America First Committee) - ustawa zosta�a uchwalona przez Kongres w marcu 1941 r. W kwietniu Stany Zjednoczone zawar�y uk�ad z Dani� o czasowym przej�ciu kontroli nad Grenlandi�, co po zainstalowaniu tam baz morskich mia�o pozwoli� na zwi�ksze- nie zasi�gu operacji eskortowych realizowanych ju� regularnie przez US Navy na Atlantyku. W czerwcu tego samego roku od- dzia�y ameryka�skie wyl�dowa�y na Islandii, zajmuj�c wysp� w celu wzniesienia baz i punkt�w zaopatrzenia dla konwoj�w atlan- tyckich. Opr�cz przygotowa� wojennych, realizowanych w sferze materialnej, administracja podejmowa�a tak�e i te, kt�re mia�y s�u�y� okre�leniu celu udzia�u Stan�w Zjednoczonych w wojnie. Niezale�nie od sta�ych w tym czasie wyst�pie� Roosevelta, inter- pretuj�cego stosunek USA do poszczeg�lnych wydarze�, prezydent formu�owa� tak�e og�lne cele wojenne. Wyst�puj�c w Kongresie 6 stycznia 1941 r. w sprawie programu Lend-Lease, prezydent okre�- li� podstawowe prawa cz�owieka, jakimi wed�ug niego pozostawa- �y: wolno�� s�owa, wyznania, decydowania o sobie oraz wolno�� od strachu. W obronie ich w�a�nie toczy�a si� w opinii Roosevelta wojna. Rozwini�ciem programu "Czterech Wolno�ci" by�a Karta atlantycka, przyj�ta w czasie spotkania Roosevelta i premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, do jakiego dosz�o w dniach 9 -12 sierpnia 1941 r

Wszystkie trzy akty tym si� r�ni�y od wydawanych w innych okresach historycznych, �e odrywa�y zawarte w nich postanowie- nia od okre�lonego konfliktu czy wojny...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy