Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.
Albuquerque 20 X do zarządzenia odwrotu. Portugalczycy stracili 2 za| bitych i 37 rannych, w tym dwukrotnie ranny ks.
Albuquerque, a Murzyni ok. 500 zabitych i rannych.
393
481. Atak na Mungeri - 24 III 1917 r
Walki wyzwoleńcze w Mozambiku w 1868-1917 r
Mozambik, od końca XV w. podbijany stopniowo przez Portugalczyków, stał się jednym z głównych ośrodków wywozu niewolników. Ta działalność, jak też bezlitosny wyzysk tubylców spowodowały silny ich opór, przedłużający podbój kraju do końca XIX w.; na już opanowanych obszarach wybuchały stale bunty. 24 III 1917 r. rebelianci zaatakowali m. Mungari (115 km na płd. od Tete) i zajęli tamtejszy posterunek wojskowy; żołnierze z tego, a także z pospiesznie ewakuowanych dwóch sąsiednich posterunków uszli do m. Sena nad rz. Zambezi. 29 III rebelianci zajęli m. Massangano nad Zambezi, rabując i paląc budynki administracyjne, a 31 III zaatakowali i zdobyli m. Chiramba, wzniecając powstanie na terenach na zach. od m. Tete. Rebelianci szli na Tete, ale gdy stacjonujący tam oddział wojska135 żołnierzy - wyszedł naprzeciw, na przedpole
- cofnęli się. 3 IV tubylczy żołnierze w Sena, ewakuowani uprzednio z rejonu Mungari, przeszli do rebeliantów, a przestraszona ludność zaczęła uchodzić do m. Chemba. Portugalskie władze kolonii, zaniepokojone zaistniałą sytuacją i ucieczką białej ludności z terenów leżących na zachód od Zambezi, zaczęły ściągać na linię tej rzeki oddziały milicji Kompanii i wojska i przygotowywać akcję pacyfikacyjną.
482. Walki w prow. Musan, w Korel, w 1939 r
Antyjapońska ptrrtyzantka w Korei w 1932-45 r
18 V 1939 r. dowódca Koreańskiej Armu Ludowo-Rewolucyjnej, gen. Kim Ir Sen wyszedł z oddziałem partyzanckim z głównej bazy, położonej w Mandżuru, w górach Pektu-San i wkroczył do okupowanej przez Japończyków Korei, do przy
394
granicznej prowincji Musan. Oddział maszerował skrycie, nocami przez lasy, staczając od czasu do czasu drobne potyczki z policją i posterunkami wojskowymi - największa w V 1939 r. w m. Tehondan. Po 100-dniowym marszu, po wymordowaniu policjantów w wiejskich posterunkach, po zrabowaniu sklepów i magazynów oraz po przeprowadzeniu po drodze akcji uświadomienia politycznego wśród ludności - oddział powrócił do swojej bazy. Była to dla narodu koreańskiego "historyczna" operacja, wykazująca istnienie sił wyzwoleńczych i aktywizująca antyjapoński ruch niepodległościowy.
Pierwsze starcie Arabów z Bizantyjczykami miało miejsce pod Muta, na wschód od południowych krańców Morza Martwego. Oddział ok. 3000 Arabów, dowodzony przez Zaida ibn Harisę, adoptowanego syna proroka Mahometa, podążający po miecze wyrabiane w Muta i sąsiednich miastach, starł się w IX 629 r. z granicznymi wojskami bizantyjskimi. Arabowie zostali pobici i wycofali się; ich dowódca Zaid ibn Harisa poległ w walce.
484. Bitwa pod Nafels - 9 IV 1388 r.
1 VIII 1291 r. trzy kantony leśne w Alpach: Uri, Schwyz i Unterwalden, zagrożone w swej wolności przez Austrię, zawarły traktat o wzajemnej pomocy, który stał się zaczątkiem Konfederacji Szwajcarskiej. Gdy 9 VII 1386 r. w bitwie pod Sempach Szwajcarzy zwyciężyli Austriaków, przyłączył się do Konfederacji kanton Glarus, na co Austriacy zareagowali wysłaniem ekspedycji wojskowej, ok. 6000 żołnierzy z pocztem rycerstwa i szlachty pod dowództwem hr. Johanna von
395
483. Potyczka pod Muta w IX 629 r.
Werdenberg zu Sargans.19 IV 1388 r. oddziały austriackie przeszły jezioro Wallen, sforsowały szaniec zamykający dolinę prowadzącą do Glarus i wtargnęły w jej głąb, paląc domostwa i rabując bydło. Ludność zawczasu uciekła w góry, gdzie też wycofały się oddziały zbrojnych Szwajcarów, liczące ok.1100 ludzi. Brat austriackiego dowódcy, hr. lians, poszedł z 1500 żołnierzami przez góry na tyły obrońców.
Uzbrojeni w halabardy i łuki szwajcarscy chłopi i pasterze wykorzystali znajomość terenu i atut zaskoczenia. Zajęli oni dobrze umocnione pozycje na stokach gór i gdy pojawiła się jadąca wąską doliną austriacka jazda - obrzucili ją głazami, a ta uciekając, wpadła na własną piechotę, wywołując zamieszanie. W tym momencie Szwajcarzy zaatakowali kolumnę i żołnierze zaczęli w panice uciekać. Pod tłumem ciężkozbrojnych załamał się most na jeziorze i bardzo wielu Austriaków utonęło. Na trasie ucieczki poległo 579, w tym 183 rycerzy i szlachty. W rezultacie tego zwycięstwa kanton Glarus utrzymał swój związek z Konfederacją, a Austria została zmuszona do pogodzenia się z utratą swych posiadłości między Alpami i Jurą a Renem i do zawarcia traktatu pokojowego.
485. Bitwa pod Nancy - 5 I 1477 r
Wojna burgundzkn w 1474-82 r
Karol Śmiały, ks. Burgundu, zamierzając utworzyć wielką Burgundię, obejmującą także Szwajcarię i Lotaryngię, rozpoczął działania wojenne. Pobity przez Szwajcarów w 1474 r. pod Hericourt
- zwrócił się ku Lotaryngu, którą opanował w 1475 r., wypędzając lotaryńskiego ks. Rene. W kolejnych dwóch wyprawach do Szwajcaru w 1476 r. poniósł klęski 2 III pod Grandson
396
i 22 VI pod Murten. Wykorzystał to ks. Rene zajął Lotaryngię i po krótkim oblężeniu zdobył Nancy. Na wieść o tym Karol przerwał przygoto- ; wania do nowej wyprawy na Szwajcarię i zebraw-
szy 10-tysięczną armię przystąpił w X 1476 r. do oblężenia Nancy. Ks. Rene zwerbował najemni- ków - Szwajcarów, Francuzów i Niemców i 1 I 1477 r. nadciągnął z odsieczą z 20-tysięczną ar- mią. Karol, nie przerywając oblężenia, zwrócił swoją armię frontem na płd.; 8000 piechoty stanę- ło w centrum, na skrzydłach jazda, artyleria przed piechotą, osłonięta strumieniem i zaroślami. Ks. Rene, pozorując atak na centrum, skierował główne swe siły na obejście skrzydeł. Po wielo- godzinnej zaciętej walce Burgundowie zostali rozbici, a ks. Karol poległ.
486. Powstanie w Nanczangu, w Chinach1 VIII 1927 r
II wojna rewolucyjna w Chinach w 1927-37 r
Naczelny dowódca Armii Narodowo-Rewolucyjnej, gen. Czang Kaj-szek dokonał 12 IV 1927 r. kontrrewolucyjnego przewrotu, utworzył rząd kuomintangowski w Nankinie i rozpoczął walkę z komunistami.1 VIII 1927 r