Przyczyny powstrzymania si� od wczesnej in- terwencji analizujemy w rozdziale 8...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Omawiaj�c badania nad terapi� w rozdziale 6., wykazali�my, �e techniki, kt�re mo�na z po�ytkiem zastosowa� do ASD, obejmuj� edukacj�, opanowywanie l�ku, terapi� poznawcz�, ekspozycj� przed�u�on�, ekspo- zycj� in vivo i zapobieganie nawrotom {relapse preven�ori). W zwi�zku z tym nasze programy terapeutyczne zawieraj� ka�dy z tych element�w. Zale�nie od obrazu kli- nicznego klienta, wskazane mog� by� r�wnie� inne podej�cia. Ofiary urazu z g��bok� depresj� mog� wymaga� lek�w przeciwdepresyjnych, osoby o wyra�nych zaburze- niach �ycia rodzinnego mog� odnie�� korzy�ci z terapii rodzinnej, a te, kt�re znacz- nie nadu�ywaj� substancji psychoaktywnych, mog� potrzebowa� interwencji prze- ciw uzale�nieniom. Techniki, kt�re tu opisujemy, maj� na celu redukcj� objaw�w ASD. Terapeuta powinien zapewni� r�wnie� odpowiedni� interwencj� w odniesie- niu do innych problem�w, kt�re mog� wyst�pi� po prze�yciu traumy. 7.1. Kiedy nale�y rozpocz�� terapi�? Chocia� diagnozy ASD mo�na dokona� 2 dni po do�wiadczeniu traumatycz- nym, to jak zauwa�yli�my w rozdziale 4., �adne solidne dane nie przemawiaj� za wyborem tego w�a�nie momentu. Praktyka stawiania diagnozy ASD w tym czasie by�a krytykowana ze wzgl�du na to, �e wiele os�b mo�e wykazywa� svmotomv 86 Cz�� III. Terapia w pocz�tkowych dniach po urazie, a tydzie� p�niej prezentowa� remisj� (Solomon i in., 1996). Pomimo tego zjawiska, zwolennicy podej�cia interwencji kryzysowej postuluj�, by terapia rozpoczyna�a si� bezpo�rednio po urazie. Na przyk�ad Spiegel i Classen (1995) wypowiadali si� na rzecz terapii os�b z ASD �tak szybko po ura- zie, jak to mo�liwe" (s. 1526). Pogl�d ten oparty jest na pewnych danych �wiadcz�cych o lepszym przystosowaniu ofiar zdarze� traumatycznych poddanych terapii wcze�nie po urazie ni� tych, wobec kt�rych interwencja zosta�a op�niona (Bordow i Porritt, 1979; Solomon i Benbenishty, 1986). My sami jeste�my niech�t- ni rozpoczynaniu terapii w pierwszym tygodniu po urazie i zazwyczaj podejmuje- my j� po up�ywie 2 tygodni. Przyj�li�my t� zasad�, poniewa�: (a) zapewnia ona klientowi dodatkowy czas na mobilizacj� w�asnych zasob�w psychicznych przed terapi�, (b) zmniejsza prawdopodobie�stwo potraktowania przej�ciowych reakcji na uraz jako objaw�w patologicznych, (c) zwi�ksza mo�liwo�� rozpoznania proble- m�w skojarzonych z wydarzeniem traumatycznym. 7.2. Jak d�ugo powinna trwa� terapia? W naszych badaniach nad terapi� stosowali�my programy z�o�one z pi�ciu p�toragodzinnych sesji. Efektem tych program�w by�y znacz�ce korzy�ci kliniczne dla wi�kszo�ci uczestnik�w. Terapeuci powinni przeznacza� p�torej do dwu godzin na ka�d� sesj�, aby zapewni� prac� nad ca�o�ci� istotnego materia�u. Natomiast licz- b� sesji dla ka�dej ofiary urazu powinno si� ustala� zale�nie od obrazu symptom�w. Mieli�my do czynienia ze znaczn� grup� klient�w, kt�rzy wymagali dodatkowej te- rapii i okazywali korzy�ci kliniczne dopiero po p�niejszych sesjach. Przed�u�enie terapii oferujemy zwykle klientom spe�niaj�cym jedno z nast�puj�cych kryteri�w: 1. Klient wykazuje pewn� popraw� po zastosowaniu wskazanych technik, lecz nadal ujawnia symptomy, kt�re pogarszaj� jego funkcjonowanie. 2. Nast�pi� wyra�ny spadek symptom�w ponownego do�wiadczania, lecz klient nadal przejawia uporczywe unikanie. W tych przypadkach powinno si� rozpocz�� program stopniowej ekspozycji in vivo, tak by uporczywe uni- kanie nie utrudnia�o powrotu do r�wnowagi. 3. W ostrej fazie pourazowej wyst�puj� znacz�ce stresy utrudniaj�ce przystoso- wanie potraumatyczne. Reakcj� klienta na terapi� mo�na wzmocni� dzi�ki przeprowadzeniu dodatkowych sesji uczenia technik radzenia sobie z dodat- kowymi problemami (najcz�ciej opanowywania l�ku i terapii poznawczej). Zasadniczo nie oferujemy dodatkowych sesji, je�li stwierdzamy nast�puj�ce oznaki: 1. Klient nie zareagowa� na zastosowane techniki i niewiele przemawia za tym, by przysz�e pr�by przynios�y korzy�ci terapeutyczne. 2. Klient nie zastosowa� si� odpowiednio do terapii i niewiele �wiadczy o tym, by przysz�e sesje mia�y doprowadzi� do polepszenia wsp�pracy. 1. Rozdzia� 7. Terapia zespo�u ostrego stresu 87 3. Symptomy ASD klienta zmniejszy�y si�, lecz ma on inne problemy zwi�zane z wcze�niejsz� psychopatologi�. Tymi d�ugotrwa�ymi problema- mi cz�sto lepiej si� zaj�� w innym kontek�cie, by zmniejszy� prawdopodo- bie�stwo przypisywania ich przez klienta dzia�aniu obecnego stresora. 4. Klient zostaje uwik�any w karn� lub cywiln� spraw� s�dow�, co mo�e zak��ci� jego motywacj� do uczestnictwa w terapii. Mieli�my tak�e do czynienia z niewielk� grup� klient�w, kt�rzy wykazali pewn� remisj� ju� po paru sesjach ekspozycji i wyrazili pragnienie przerwania terapii przed odbyciem zakontraktowanej liczby sesji. W tych przypadkach rozs�dnie jest zastoso- wa� terapi� poznawcz�, aby zwi�kszy� prawdopodobie�stwo przystosowawczej in- terpretacji wydarze� pourazowych w przysz�o�ci. Wa�ne jest tak�e uwzgl�dnienie �wicze� dotycz�cych prewencji nawrot�w, co pomo�e klientowi radzi� sobie z przysz�ymi problemami. Ponadto w takich przypadkach szczeg�lnie wa�ne jest przeprowadzenie diagnoz nast�pczych, aby upewni� si�, �e nawroty nie nast�pi�y. 7.3. Jaka powinna by� cz�stotliwo�� terapii? Nasza terapia opiera si� na cotygodniowym rozk�adzie sesji. Mo�liwe s� jed- nak pewne odst�pstwa od tej regu�y. Po pierwsze, je�eli klient nie przyzwyczai� si� do ekspozycji podczas pocz�tkowej sesji, to nale�y w ci�gu paru dni zaaran�owa� dodatkow� sesj� terapeutyczn�, pozwalaj�c� na dalsz� ekspozycj� na traumatyczne wspomnienia. Po drugie, je�eli klient prze�ywa skrajny dystres w nast�pstwie urazu lub �wicze� ekspozycji, korzystnie jest rozpocz�� terapi� od sesji odbywaj�cych si� co 2 tygodnie. Po trzecie, je�li klient przejawia skrajne unikanie lub ambiwalencj� wobec terapii, cz�stsze sesje terapeutyczne mog� u�atwi� zbudowanie porozumie- nia z terapeut� i zach�ci� do stosowania si� do procedur. Po czwarte, niekt�rzy klienci w fazie ostrej maj� ograniczony dost�p do terapii i mog� wymaga� cz�st- szych sesji, aby zrealizowa� ca�y jej program

Przyczyny powstrzymania si� od wczesnej in- terwencji analizujemy w rozdziale 8...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy