Sprawa je- go ma��e�stwa zosta�a uregulowana p�niej, po kilku latach, Starania o reform� pa�stw, w Polsce podczas panowania nast�pcy upartego, wielkiego...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Jedynie sprzy- si�enie, w kt�re byli opr�cz Radziejowskiego uwik�ani jeszcze biskupi Za�uski i Opali�ski, rozwija�o si� nadal. Na pocz�tku lutego 1687 roku podskarbi wielki litewski Bene- dykt Sapieha poleci� za po�rednictwem Wicherta powiadomi� elektora brandenburskiego, �e Grzymu�towski ma do om�wie- nia z Fryderykiem Wilhelmem wa�ne sprawy w imieniu za- troskanych o wolno�� polskich wielmo��w. Jan III z�ama� bo- wiem prawo konstytucyjne, naruszaj�c republika�sk� r�wno�� ze wzgl�du na swojego syna, przez ponad dwa lata nie powo�ywa� sejmu i wykorzystuj�c pe�ni� swej w�adzy wysy�a� poselstwa za granic�. Jak bardzo podobne s� te inwektywy do tych, kt�rymi obrzucano niegdy� Jana Kazimierza i Wi�niowieckiego! Wielki Elektor czyta� uwa�nie przekazane mu memorandum i zamie- rza�, jak dawniej, tak zr�cznie pom�c polskim ,,republikanom", by si� otwarcie nie narazi� warszawskiemu dworowi. Daleko- si�ne plany, kt�rych si� ochoczo podj�li Sapieha i Grzymu�- towski, zdusi� jednak�e w zarodku los. Hohenzollern przed dwo- ma dziesi�tkami lat stara� si� o polsk� koron� dla samego siebie lub dla swego p�niej m�odo zmar�ego syna Karola Emila, w kt�rym pok�ada� wielkie nadzieje. Obecnie pragn�� jej dla swo- jego drugiego syna, margrabiego Ludwika, kt�rego o�eni� z naj- bogatsz� dziedziczk� na Litwie, ksi�niczk� Ludwik� Karolin� Radziwi��wn�; lecz r�wnie� ten Brandenburczyk zmar� nagle i m�odo. Zabra� go z tego �wiata 7 kwietnia 1687 roku tyfus plamisty. Tym samym Karol Lotary�czyk mia� drog� do tronu polskie- go ca�kowicie woln�, przynajmniej w�wczas, gdyby zwyci�y�o sprzysi�enie magnat�w. Podczas gdy Sapieha i Grzymu�towski utrzymywali kontakt z Berlinem, Stanis�aw Lubomirski uda� si� na dw�r cesarza. Pod pretekstem spe�nienia dawno podj�te- go �lubu, wyruszy� pod koniec stycznia 1687 roku do Austrii i potem dalej do W�och. W Wiedniu prowadzi� szczeg�owe roz- mowy z cesarzow� (wdowa po Ferdynandzie III i wielka pro- tektorka wszystkich wymierzonych przeciwko Sobieskiemu ata- k�w na kr�tko przedtem uda�a si� za swoim m�em do grobu; i z ministrami, przede wszystkim z K�nigseggiem; potem skiero- wa� si� do Insbrucku, gdzie spotka� si� z Karolem Lotary�czy- kiem i z jego �on�, przychyln� Lubomirskiemu, dawn� kr�low� 298 Rozdzia� 16 Polski Eleonor�. St�d wyjecha� do Rzymu. Marsza�ek koronny �wr�tei� do kraju p�n� wiosn� z przyrzeczeniem, �e mo�na li- czy� podczas przysz�ego interregnum na austriack� pomoc przy staraniach o tron dla Lotary�czyka. Natomiast cesarscy mini- strowie unikali jakiejkolwiek obietnicy w sprawie udzielenia wsparcia przeciwko absolutystycznemu zamachowi stanu Sobies- kiego. Ostro�ni doradcy Leopolda I jak zwykle chcieli najpierw przeczeka� bieg wydarze�. Polski dw�r zdawa� sobie spraw� z dzia�alno�ci przeciwni- k�w. Wsz�dzie �wietnie stawia� im czo�o, w Berlinie, w Wiedniu i w Rzymie. Biskup Zb�ski z Przemy�la pojawi� si� w kilka ledwie tygodni po Lubomirskim w austriackiej stolicy, aby roz- wa�y� ca�y kompleks spraw niecierpi�cych zw�oki. Wyrazi� go- towo�� swojego monarchy do ponownego wyruszenia w pole, odnowi� roszczenia do Mo�dawii i Wo�oszczyzny, sondowa� po- gl�dy na nast�pstwo Jakuba Sobieskiego i poruszy� mo�liwo�� ma��e�stwa kr�lewicza z Witteisbach�wn�. Cesarscy ministro- wie unikali wprawdzie zbyt jednostronnego zwi�zania si� z ma- gnack� opozycj�; wiede�ska wizyta Stanis�awa Lubomirskiego sprawi�a jednak tyle, �e obawiano si� r�wnie� ka�dego uk�adu z Sobieskim. 18 kwietnia Tajna Konferencja postanowi�a da� wymijaj�c� odpowied� co do Mo�dawii i Wo�oszczyzny. Kardy- na� Buonyisi skierowa� uwag� polskiego ambasadora na Podole i Besarabi�. Tam Sobieski mo�e wys�a� swoje wojska. Kandyda- tura do tronu kr�lewicza Jakuba, wobec zamiar�w Lotary�- czyka i rozm�w z marsza�kiem wielkim koronnym, nie zosta�a w og�le wzi�ta pod uwag�; r�wnie ma�o wnikano w projekty ma��e�stwa. Lecz oto pomys�owy Buonvisi zasugerowa� co�, co trafi�o natychmiast na podatn� gleb�: syn pierworodny polskie- go kr�la powinien stara� si� o m�od� wdow� po margrabim Lu- dwiku brandenburskim; mo�e poj�� za �on�, miast obcej, spad- kobierczyni� bogactwa Radziwi��w. Wydawa�o si�, �e da si� szybko pozyska� j� dla takiego ma�- �e�stwa. R�wnocze�nie ze Zb�skim wyjecha� drugi pose�, Bie- li�ski, do Berlina, przede wszystkim aby prosi� o zwyk�� bran- denbursk� pomoc w oddzia�ach wojskowych na najbli�sz� woj- n� z Turkami, potem, by zr�wnowa�y� dzia�anie Sapiehy i Grzy- mu�towskiego. �mier� margrabiego Ludwika obdarowa�a go trze- cim zadaniem: by wyrwan� z ojczyzny posiadaczk� radziwi��ow- skich d�br odzyska� dla Polski. Ludwika Karolina by�a samo- woln� i lekkomy�ln� os�bk�, bardzo weso��, tryskaj�c� �yciem Starania o reform� pa�stw, w Polsce wdow�, kt�ra na puryta�skim dworze Hohenzollern�w nudzi- �a si� nies�ychanie i opr�cz tego bardzo �le znosi�a te�ci�w i szwagra. Rado�� Bieli�skiego by�a ogromna, gdy margrabina przy pierwszych, sugeruj�cych ledwo spraw� s�owach natychmiast mu po prostu odpowiedzia�a, �e chce wr�ci� do Polski. A Jakub Sobieski? Osoba przysz�ego m�a by�a dla Ludwiki oboj�tna; by� m�czyzn�, m�odym i, je�li wda� si� w ojca, silnym i do tego pi�knym, to wystarcza�o. Najwa�niejsze, �e wyrwie si� z Ber- lina. I teraz zacznie si� rozwija� jedna z najosobliwszych tragiko- medii w historii �wiata, w kt�rych ��czy si� ze sob� to, co naj- wy�sze, i to, co najnikczemniejsze, w kt�rych decyduj�ca o lo- sie polityka �wiatowa i tajemnice alkowy �ci�le zaz�biaj� si� ze sob�. Uprzytomnijmy sobie sytuacj�: ci�ko chory Jan III chce przygotowa� wszystko na wypadek �mierci, wywalczy� dla syna nast�pstwo, r�wnocze�nie za� oprze� w�adz� kr�lewsk� na moc- nej podstawie. Ostatecznie potrzebuje wsparcia z zewn�trz i we- wn�trz kraju

Sprawa je- go ma��e�stwa zosta�a uregulowana p�niej, po kilku latach, Starania o reform� pa�stw, w Polsce podczas panowania nast�pcy upartego, wielkiego...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy