Jakkol- wiek brutalnie to brzmi, ka�dy rzemie�lnik - tak�e pisarz - potrzebuje okre�lonych narz�dzi do wykony- wania swojej pracy i nikogo nie obchodzi, sk�d te...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Teraz druga rzecz i najwa�niejsza: bardzo w�tpi�, by znalaz� si� kto�, kto zechce prowadzi� Ci� za r�k�, zo- sta� Twoim osobistym wyk�adowc� i nauczycielem. Po- trzebny Ci jest nie tyle przewodnik, co wsp�autor: kto�, kto umie pisa�, ale cierpi na niedob�r pomys��w i zgo- dzi si� wej�� z Tob� w sp�k�. Ty b�dziesz ksi��ki wymy- �la� i pisa� tak, jak potrafisz, on za� b�dzie je przek�ada� na j�zyk literacki. S�aw� i pieni�dze (a wi�c ca�e dwa ty- si�ce z�otych, bo tyle na �dzie� dobry" zarobicie na de- biutanckiej ksi��ce - i oby to by�o a� tyle) podzielicie r�wno mi�dzy siebie - b�d� podzielicie nier�wno, to ju� wasza sprawa. Czy znajdziesz kogo� takiego? Nie wiem; to Twoje zmartwienie. Je�li o mnie chodzi, nie pisz� si� na takie uk�ady, bo jestem bardzo kontent z �ycia, kt�re wiod�, i niczego nie zamierzam zmienia�; by�oby to szu- kanie dziury w ca�ym. Teraz dalej: s�dzisz, �e Twoje dokonania s� wielce ory- ginalne. To niedobrze. Ot� po dwudziestu latach pracy w tej bran�y wiem, �e je�li kto� tak uwa�a, to prawie na O tym, �e pisarz mo�e czyta� ksi��ki 291 pewno si� myli. Przeczyta� niewiele ksi��ek albo - co jeszcze gorsze - przeczyta� ca�e mn�stwo, ale nic nie zrozumia� i nie umie wyci�ga� �adnych wniosk�w. I na koniec ostatnia uwaga: twierdzisz, �e Twoje pra- ce s� wyj�tkowo warto�ciowe. Mo�liwe, ale tylko poten- cjalnie, a innymi s�owy - warto�ciowe dopiero mog� by�, je�li nada im si� literack� form�. Nie istnieje nic ta- kiego jak warto�ciowa powie�� napisana kiepskim j�zy- kiem (tak jak nie istnieje powabna dziewczyna okryta liszajami, brudem i wrzodami - trzeba j� umy�, wyle- czy� i dopiero wtedy b�dzie pi�kna). Tymczasem j�zyk Twojego listu - listu przecie� bardzo d�ugiego - daje jakie� poj�cie o literackich mo�liwo�ciach Autora i nie s�dz� (wyrokuj�c, co prawda, odrobin� na wyrost), by� mia� w tej chwili co� wi�cej ni� brudnopisy powie�ci (przez brudnopis rozumiem fabu�� sporz�dzon� po pro- stu �jak leci"). Mie� pomys�, a nawet szkic dobrej ksi��ki - to nie jest wielka sztuka. �wietne ksi��ki s� rzadko�ci� na rynku nie dlatego, �e ludziom brakuje pomys��w; s� rzadko- �ci�, bo tak niewielu ludzi potrafi swe pomys�y odpo- wiednio prezentowa�. Daj mi dobrego autora, kt�ry nie ma �adnego pomys�u - ten cz�owiek napisze mocn� rzecz. Daj mi dobry pomys� bez cz�owieka, kt�ry b�dzie umia� go przedstawi� - wart jest tyle co nic. Powt�rz�, bo to wa�ne: szukasz pomys�u dla autora - znajdziesz tysi�c. Szukasz wykonawcy dla pomys�u - ci�ka spra- wa, bo niewielu ich. Podsumujmy teraz ca�y problem. Je�li umiesz pisa�, to dobrze, w�wczas mo�esz skorzysta� z czyich� rad (na- wet takich, jakie znajdziesz w tej rubryce) i rozwija� 292 Feliks W. Kres umiej�tno�ci. Je�li pisa� nie umiesz, to si� naucz, bo nikt tego za Ciebie nie zrobi. Je�li nie potrafisz si� na- uczy� - wejd� w sp�k� z kim�, kto ju� pisa� umie. Mia- �e� propozycje zbycia swoich praw? Znakomicie; mo�e wystarczy odsprzeda� jedynie ich cz��, dopu�ci� na- zwisko wsp�autora na ok�adk� ksi��ki. Skoro s� jacy� ch�tni do wykorzystania Twoich dzie�, to pozostaje mi tylko �yczy� powodzenia. I �ycz�, bo widz�, �e bardzo Ci na czym� zale�y. A wracaj�c do rzeczy... K ochani, dostaj� sporo list�w - s� to listy �luzem" b�d� za��czone do tekst�w - kt�rych tre�� spro- wadza si� do pro�by o zwi�z�e i przejrzyste przed- stawienie fundamentalnych zasad rz�dz�cych pisaniem. Rozumiem, �e chodzi o to, bym w prostych �o�nierskich s�owach opisa� cho� par� regu�, kt�re maj� rang� nie- wzruszonych prawd. Autorzy list�w pytaj�, czy s� takie prawdy, a je�li s�, to jak brzmi�. Odpowiadam. Niewzruszone regu�y dotycz�ce war- sztatu w du�ej mierze pokrywaj� si� z og�lnymi regu�ami rz�dz�cymi j�zykiem. Nie, to nie jest mas�o ma�lane. Po- wiadam po prostu, �e istniej� autorzy dobrych szkolnych wypracowa�, kt�rzy nigdy nie zostan� dobrymi pisarza- mi, ale za to bodaj nie ma pisarza, kt�ry nie umia�by pisa� wypracowa�. M�g� nie czyta� lektur i mie� z tego tytu�u k�opoty (tu uk�oni� si� jak najskromniej), ale je�li ju� co� przeczyta�, to napisa� o tym po ludzku. Kr�tko m�wi�c, kto by� s�aby w szkole z polskiego, niech lepiej nie zawraca 294 Feliks W. Kres sobie g�owy. Najprawdopodobniej po prostu brakuje mu talentu, nie ma dobrego �ucha", nie czuje j�zyka - czyli tworzywa - nigdy wi�c nie skleci historii o rozmiarach opowiadania, kt�r� da�oby si� bez wysi�ku przeczyta�. Wiem jednak, �e dla wielu to, co napisa�em wy�ej, nadal brzmi zbyt og�lnie. �No dobrze - powie kto� - ale ja z wy- pracowaniami sobie radz�, natomiast opowiadania ju� mi nie wychodz�. Dlaczego? Czy mo�liwe, �e pope�niam ja- kie� elementarne b��dy, typowe dla pocz�tkuj�cych?". Rzeczywi�cie, jest to mo�liwe. I o paru takich wpad- kach, typowych dla wi�kszo�ci debiutant�w, got�w jes- tem napisa�. Za miesi�c. A dlatego dopiero za miesi�c, �e zacz�� chc� od czego� innego, a mianowicie od przed- stawienia regu� najog�lniejszych, rz�dz�cych powie�cio- pisarstwem jako takim, z pomini�ciem nawet kwestii warsztatowych w rozumieniu czysto technicznym

Jakkol- wiek brutalnie to brzmi, ka�dy rzemie�lnik - tak�e pisarz - potrzebuje okre�lonych narz�dzi do wykony- wania swojej pracy i nikogo nie obchodzi, sk�d te...

Zgłębianie indiańskiej duszy jest jak nurkowanie w kowadle – najczęściej boli od tego głowa.

Tematy